حسن روحانی پس از اظهارات آتشین ترامپ برعلیه ایران، طی نطقی تلویزیونی تلاش کرد به اظهارات رئیس جمهور آمریکا پاسخ دهد. تلاشی که بیشتر موعظه اخلاقی و توصیه نامه به نظر می آمد؛ حسن روحانی با بیان این مطلب که صحبت‌های ترامپ جز فحاشی و مشتی از اتهامات واهی علیه ملت ایران چیز دیگری نداشت، خطاب به وی گفت: من از او دعوت می‌کنم که هم تاریخ را بهتر بخواند و هم جغرافیا را، هم نسبت به تعهدات بین‌المللی واقف باشد و هم به ادب و اخلاق و عرف جهانی و بین‌المللی آشنایی داشته باشد. روحانی در ادامه درباره برجام تصریح کرد: ما نسبت به برجام به عنوان یک معاهده چند جانبه و بین‌المللی تا زمانی که حقوق ما تامین شود و تا زمانی که منافع ما اقتضاء می‌کند در چارچوب مصالح ملی به برجام احترام می‌کنیم با آژانس اتمی همکاری کرده و در چارچوب برجام به همکاری ادامه خواهیم داد اما اگر روزی منافع ما تامین نشود و طرف‌های ما نخواهد تعهدات خود را انجام دهد ایران بدون درنگ بر آن پایان خواهد داد. روحانی همچنین در نطق خود به تمجید از عملکرد سپاه پاسداران پرداخت و از تلاش مضاعف برای توسعه برنامه موشکی خبر داد.

با این وجود حسن روحانی کوچکترین اشاره ای به این نکته نکرد که ترامپ با تحریم سپاه پاسداران وعدم تایید پایبندی ایران عملا بند 29 برجام را نقض کرد، در بند 29 برجام آمده است:

29. The EU and its Member States and the United States, consistent with their respective laws, will refrain from any policy specifically intended to directly and adversely affect the normalisation of trade and economic relations with Iran inconsistent with their commitments not to undermine the successful implementation of this JCPOA

29. اتحادیه اروپایی و دولت‌هاي عضو و همچنین ایالات متحده، منطبق با قوانین خود، از هرگونه سیاست با هدف خاص تاثیرگذاری منفی و مستقیم بر عادی سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیت آمیز این برجام خودداری خواهند کرد.

با توجه به این بند، اعلام عدم پایبندی ایران به برجام منجر به نرمالیزه شدن اقتصاد ایران خواهد شد، چرا که که بانک‌های بزرگ و سرمایه گذاران خارجی با ایران رابطه برقرار نخواهند کرد و در واقع عادی شدن رابطه اقتصادی با ایران تحت شعاع قرار می‌گیرد؛ همچنین با قرار دادن سپاه ذیل دستور اجرایی 13224 نیز عملا افزایش لیست تحریمی و افزایش ریسک همکاری بین المللی بانکی وارد فاز جدیدی می‌شود و از این پس، تمام افراد و نهادهایی که کوچک ترین ارتباط کاری یا حقوقی با سپاه پاسداران داشته باشند، می توانند در لیست تحریم فرو روند.

در رابطه با جرئیات تحریم سپاه گفتنی است: طبق دستور اجرایی 13224 هر آنکس که به یک سازمان شناسایی شده ذیل این دستور اجرایی، خدماتی ارایه دهد (هر نوع خدمتی اعم از خدمت بانکی یا غیر بانکی) مشمول تحریم‌های ثانویه بانکی آمریکا می‌شود. به این صورت که آن فرد یا نهاد ارایه دهنده خدمت خودش نیز در لیست تحریمی آمریکا یا SDN همان قرار می‌گیرد.

این قانون وقتی در کنار قانون IFCA-2013 قرار می‌گیرد شرایط را بسیار سخت‌تر می‌کند. چرا که در قانون IFCA-2013 هر فرد یا نهاد ایرانی یا فرد یا نهادی که به واسطه ایران در لیست تحریمی آمریکا SDN قرار بگیرد، مشمول تحریم‌های ثانویه بانکی نیز می‌شود. در نتیجه آن هیچ کسی در دنیا نباید چه مستقیم و چه غیرمستقیم با این فرد و نهاد همکاری کند، در غیراینصورت با تنبیهات جدی امریکا روبه‌رو می‌شود.

قانون جدید دیگر مصونیتی ولو روی کاغذ برای روابط داخلی یا ریالی میان نهادهای ایرانی با یکدیگر در نظر گرفته نشده است و آنها را نیز هدف قرار داده است. این مساله علاوه بر اینکه نقض صریح برجام است، سبب افزایش شدید شکاف ایجاد شده میان نهادهای تحریمی و نهادهای غیرتحریمی ایرانی خواهد شد.

حال باید از حسن روحانی پرسید چرا وی از اعلام نقض برجام توسط آمریکا سر باز می زند؟ ترامپ با نقض فاحش بند 29 برجام ضمن خارج نشدن ازبرجام این توافق را رسما پاره می کند اما رئیس جمهور ایران همچنان ترامپ را موعظه می کند که مودب تر باشد، از طرفی دیگر باید روحانی و ظریف پاسخ دهند که چرا از اجرای بند 37 برجام همچنان امتناع می ورزند؟ مگر تیم مذاکره کننده در پاسخ به منتقدان مکانیزم ماشه در بند 37 اظهار نمی کردند که بند مذکور مستقلاً به ایران این اختیار عمل   را داده است که با نقض عهد طرف مقابل مقابله کنند چرا که در انتهای پایانی بند 37 آمده است: اﯾﺮان ﺑﯿﺎن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﺤﺮﯾﻢ ها ﺟﺰﺋﺎ ﯾﺎ ﮐﻼ ﻣﺠﺪدا اﻋﻤﺎل ﺷﻮﻧﺪ، اﯾﺮان اﯾﻦ اﻣﺮ را ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ زﻣﯿﻨﻪ ای ﺑﺮای ﺗﻮﻗﻒ ﮐﻠﯽ ﯾﺎ ﺟﺰﺋﯽ تعهدات ﺧﻮد وﻓﻖ اﯾﻦ ﺑﺮﺟﺎم ﻗﻠﻤﺪاد ﺧواهد ﻧﻤﻮد.

با این وصف چرا روحانی و تیم مذاکره کننده همچنان از این اختیار عمل به گفته خودشان، استنکاف می ورزند؟ ضمن اینکه مقابله با نقض عهد طرف مقابل در شروط نه گانه مقام معظم رهبری در پذیرش برجام و همچنین بند 3 مصوب مجلس شورای اسلامی پیش بینی شده است؛ چنان‌که رهبر انقلاب در نامه خود به حسن روحانی در رابطه با الزامات اجرای برجام می‌نویسند:

ثانیاً: در سراسر دوره‌ی هشت‌ساله، وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه‌ای (از جمله بهانه‌های تکراری و خودساخته‌ی تروریسم و حقوق بشر) توسّط هر یک از کشورهای طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظّف است طبق بند ۳ مصوّبه‌ی مجلس، اقدامهای لازم را انجام دهد و فعّالیّتهای برجام را متوقّف کند

 و در همین راستا، در بند سوم مصوبه مجلس آمده است:

 دولت موظف است هرگونه عدم‌پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم‌ها یا بازگرداندن تحریم‌های لغوشده و یا وضع تحریم تحت هرعنوان دیگر را به‌دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به‌طوری‌که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنی‌سازی کشور به یکصد و نودهزار سو افزایش